U bent aangezegd, wat nu?

U bent onlangs of zojuist aangezegd, in uw handen heeft u de brief waarin uw werkgever (directeur) aangeeft voornemens te zijn een ontslagvergunning voor u aan te vragen bij het UWV wegens bedrijfseconomische redenen. Het valt hem zwaar dat uw toekomst nu onzeker is. Terloops vermeldt hij dat als u wilt, u binnen twee weken bezwaar kunt maken.

Dat doet u natuurlijk, meteen. Punten die u kunt aangeven is dat het afspiegelingsbeginsel onjuist is toegepast, dat u herplaatsbaar bent en dat er geld zat is binnen het bedrijf. Uw werkgever weerlegt uw bezwaar uiteraard en vraagt zoals aangekondigd het UWV toestemming om de arbeidsverhouding met u te mogen opzeggen wegens bedrijfseconomische redenen. U schrijft een verweer naar het UWV waarin u protesteert tegen uw voorgenomen ontslag. Het UWV geeft de werkgever de kans te reageren. Die schrijft dan nog steeds dat het heel redelijk is dat u ontslagen wordt. Dan schrijft u het UWV weer dat uw werkgever onvoldoende grond heeft voor uw ontslag wegens bedrijfseconomische redenen; dat u erop vertrouwt dat het UWV uw werkgever geen ontslagvergunning zal verlenen. Als u geluk heeft zal het UWV de ontslagaanvraag voorleggen aan de ontslagadviescommissie van het UWV. De werkgever krijgt dan nog een keer de kans schriftelijk aan te geven waarom ontslag noodzakelijk is.

De adviescommissie gaat dan een en ander overwegen en dikke kans dat die uiteindelijk positief zal beschikken; u krijgt een kopie van de brief aan de werkgever waarin ze de werkgever toestemming verlenen de arbeidsverhouding op te zeggen. In de brief staat een uiterste datum tot wanneer de toestemming tot ontslag geldig is. De werkgever laat die kans niet lopen en komt meteen met de finale ontslagbrief met de datum waarop de arbeidsovereenkomst ontbonden wordt.

Bij dit gepingpong, waar u echt geen hulp van een advocaat bij nodig heeft, verliest u als werknemer bijna altijd, maar als u het tot de laatste slag volhoudt, is het niet zinloos. U laat goed zien dat u het er niet mee eens bent. Zodat u sterker staat als u uw laatste grote tegenoffensief begint; de kennelijk onredelijk ontslagprocedure (tot 6 maanden na uw definitieve ontslag). Dit houdt in dat u uw ontslag voorlegt aan de kantonrechter. Die toetst of het ontslag onredelijk was, dat is het geval als:

• er geen reden voor het ontslag is opgegeven;
• er voorgewende of valse redenen voor het ontslag zijn opgegeven;
• de gevolgen van het ontslag voor de werknemer zwaarder wegen, dan het belang voor de werkgever (de kans op een nieuwe baan voor de werknemer is heel klein);
• de werkgever het afspiegelingsbeginsel (tot 2006 het dienstjarenbeginsel) niet (juist) heeft toegepast;
• het ontslag het gevolg is van werkweigering op grond van ernstige gewetensbezwaren;
• er geen (passend) werk meer is voor een werknemer die arbeidsongeschikt is geworden door het uitgevoerde werk bij deze werkgever;
• er ontslag is gegeven, terwijl er een ontslagverbod gold.

Als de kantonrechter u gelijk geeft, zal hij de werkgever verplichten tot het uitkeren van een ontslagvergoeding dan wel schadevergoeding. Of u krijgt uw baan terug.

U kunt zich bij het uitvoeren van de procedure laten bijstaan door een advocaat. Velen doen dat ook vanwege de ingewikkeldheid van de materie. Als u armlastig bent, moet u zich zeker wenden tot tot de Raad voor Rechtsbijstand . Afhankelijk van uw vermogen en salaris kunt u eventueel een bijdrage in de kosten krijgen. Als u alleenstaand minder dan 17700 euro/jaar verdient, betaalt u enkel 129 eigen bijdrage, kortom u krijgt een pro-deo advocaat. Als u meer verdient dan 25200 euro/jaar alleenstaand of 35600 euro/jaar samenwonend, moet u alles zelf betalen.

Stel u verdient te veel, maar u kunt wel 5-10000 euro missen (tot zoveel loopt het doorgaans op aan salaris advocaat,150-200 euro/uur, en griffiekosten); neem dan gewoon een advocaat; het scheelt u een hoop hoofdpijn.

Misschien moet u er dan een nemen die aangesloten is bij de Vereniging van Arbeidsrecht Advocaten Nederland Maar waar is geen vereniging van ondertussen. Het welkoms woord dat u naar binnen moet loodsen, luidt oa: Het beoefenen van de arbeidsrechtpraktijk vereist specialistische kennis. De tijd dat elke advocaat arbeidsrecht “er een beetje bij deed” is definitief voorbij. Vanuit dit besef zijn er regionale verenigingen van arbeidsrechtadvocaten opgericht, met als doel het uitwisselen van kennis, het aanbieden van arbeidsrechtelijke verdiepingscursussen en het onderhouden van collegiale contacten.

Maar ik kan me goed voorstellen dat u als werkloze zoveel geld voor een advocaat in verband met uw onzekere financiële toekomst niet gaat uitgeven. Dan maar de handdoek in de ring gooien? Welnee! U mag u zelf namelijk (zonder advocaat dus) bij de kantonrechter verdedigen. Dat bespaart enorm in de kosten. Ja, dat kunt u best. U bent niet achterlijk, er is Google en daarnaast mocht het taai en moeilijk worden allemaal, u heeft zeeën van tijd om uit te zoeken hoe het zit. En wie beter dan u weet hoe uw zaak in elkaar zit? En stel dat u zelfstandig weet te winnen, dan staat dat toch prachtig op uw CV?

U twijfelt nog omdat u denkt dat met een ervaren advocaat de kans op succes groter is? Dat is wel wat ze beweren inderdaad. Maar de werkelijkheid is anders. De kans op een positief resultaat is bij arbeidsrechtzaken klein. De kantonrechter verschuilt zich doorgaans achter het ontslagbesluit van het UWV zoals het UWV weer voldoende reden voor ontslag ziet als de vakbonden verklaard hebben dat er een bedrijfseconomische noodzaak is voor reorganisatie. Ik zou zeggen als de kans met advocaat al niet groot is, doe het dan maar zelf, dan verliest u veel minder geld. En misschien is de kans als u het zelf doet wel groter. U bent gedreven, door de ontslagvergoedingsworst die voor uw neus hangt en de opgekropte woede ontstaan door het onrecht dat uw werkgever u heeft aangedaan.

Goed, u gaat dus zelf de kennelijk onredelijk ontslagprocedure uitvoeren. Dan moet u eerst uw werkgever dagvaarden; dat doet u als volgt. U neemt contact op met een gerechtsdeurwaarder. De deurwaarder schrijft voor u een brief (de dagvaarding) waarin staat wat het probleem is en wat u wilt (schadevergoeding of uw baan terug). De deurwaarder overhandigt deze brief daarna aan uw tegenpartij en stuurt hem ook naar de rechtbank. U betaalt de griffiekosten en het salaris van de deurwaarder. Dat is in de orde van 500-1000 euro.

Uw zaak staat nu op de rol dat wil zeggen dat een rechter zich over de kwestie gaat buigen (die hoeft u niet te betalen). Hij geeft de werkgever de mogelijkheid schriftelijk te reageren op de dagvaarding, waarna u mag terugkaatsen. Ofwel komt de rechter daarna meteen tot een uitspraak, of de rechter besluit dat er een hoorzitting nodig is, waarin de zaak helemaal wordt doorgesproken. De rechter stelt vragen om alle informatie te krijgen die nodig is voor een uitspraak. Ook kan hij aan de partijen voorstellen om tot een schikking te komen ('gaat u maar even op de gang').
Hoe dan ook hoeft u niet het salaris van een advocaat te betalen voor (telefonische) conferentie cliënt, dossier studie, correspondentie in/uit griffie of cliënt, opstellen pleitnota en reiskosten.

Om sterk te staan moet u vooral goede gronden hebben. Daarnaast is het handig om te beschikken over ijzersterke, in uw voordeel uitpakkende jurisprudentie. Dat zijn kantonrechters niet gewend bij ontslagzaken, dat die aangedragen wordt. Het kan ze over de streep trekken; zelf zoeken ze er niet naar. Arbeidsrecht is onderhevig aan casuïstiek. Het oordeel van de rechter hangt sterk af ‘de omstandigheden van het geval’. Waar het op neerkomt is dat twee vergelijkbare zaken verschillende uitkomsten kunnen hebben. Jurisprudentie word doorgaans niet betrokken bij het oordeel van de rechter (so wie so gebeurt dat schokkend weinig in de Nederlandse rechtspraak). Een kantonrechter heeft nog meer te doen, en we hebben het hier niet over een moordzaak natuurlijk. Dus oordeelt elke rechter in arbeidszaken zo’n beetje op eigen houtje. Wat makkelijk kan omdat de wetgeving as usual vet vaag is.
Een advocaat maakt zich, dat wetend, ook niet druk over de jurisprudentie. En als hij dat wel doet, moet u er voor betalen. Ook dat kunt u makkelijk zelf; u heeft tijd zat om eens goed te gaan spitten in www.rechtspraak.nl. Hoe werd er geoordeeld in vergelijkbare processen? U maakt een lijst van gelijkwaardige zaken waarin de eisers gelijk kregen en slaat daarmee de kantonrechter tijdens in de pleitnota en de hoorzitting om de oren.

Ach, de kans dat u verliest blijft behoorlijk groot. (U kunt dan nog in hoger beroep gaan, maar dat kan alleen met advocaat.) En eigenlijk bent u gewoon te laat in actie gekomen. Vanaf het moment dat u in de wandelgangen hoorde dat er een reorganisatie aan kwam, en u vermoedde dat u er wel eens uit zou kunnen vliegen, had u uw werkgever/chefje onder druk moeten zetten, ik bedoel er een ontslagvergoeding uit moeten persen, eventueel slaan. Maar als je die confrontatie niet aandurft, rest er niets anders dan dat geld via de rechter proberen los te krijgen, dat is toch een beetje de loser-weg eigenlijk.

Nou ja, door u zelf te verdedigen raakt u in ieder geval geen bakken met geld kwijt. En uw woede over hetgeen u aangedaan is, zal langzaam afnemen, zodat u uiteindelijk definitief afziet van een laatste onprettig vier ogen twee blauw afrekeningbezoekje aan uw ex-baasje. Omdat die u met valse redenen geruimd heeft. Gesjoemeld heeft met het afspiegelingsprincipe, u vlak voor het bekend worden van de reorganisatie een andere functie heeft gegeven. U alleen maar ontslagen bent om dat u zo lastig en kritisch bent, niet past in het team. Terwijl alle goeie ideeën van u afkomstig waren, die lamlul, die u passeerde als teamleider, nog nooit wat zinnigs bedacht heeft…